چرا رسانه ها دست به گزینش می زنند

خبرگزاری فارس اصفهان – سید محمدعلی سید حنایی; دنیای امروز میدان نبرد رسانه هاست در قرن بیست و یکم حتی اگر بهترین سلاح ها و تجهیزات نظامی را در اختیار داشته باشید اما رسانه قدرتمندی نداشته باشید، در این جنگ جدید شکست خواهید خورد. استعمار کلاسیک و مدرن جای خود را به استعمار فرامدرن داده است و یکی از اساسی ترین ابزار استعمار فرامدرن «رسانه» است.

قدرت های استعماری با امپریالیسم فرهنگی عصر حاضر در صدد تخریب بنیان های اساسی فکری و فرهنگی جوامع مختلف و به ویژه دشمنان اصلی خود هستند و نبرد امروز نبرد رسانه هاست. نبردی اجتناب ناپذیر که طرفدار برخی افراد نیست. برعکس، همه آنها انسان هستند و هدف بدن مردم نیست، بلکه افکار آنهاست.

تنها راه نجات در این نبرد شناخت رسانه هاست. دانش عمومی که می تواند ما را از آسیب های این جنگ حفظ کند و سلاح این جنگ، رسانه ها و دفاع از آنها «سواد رسانه ای» است و اگر بخواهیم از آسیب های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، فکری و فرهنگی در امان باشیم. رسانه ها، باید به طور جدی از «نهضت سواد رسانه ای» و ساخت فرهنگی آن در جامعه صحبت کنیم.

اگر سواد رسانه ای پرورش یابد، بسیاری از مشکلات جامعه ما حل می شود. رسانه حتی می تواند برای ما مفید باشد اما مانند هر رسانه دیگری ابتدا باید در جامعه مورد استفاده و پرورش قرار گیرد و سپس به یک رسانه عمومی تبدیل شود.

هدف ما در «فارسانه» این است که با تکنیک های رسانه ای آشنا شویم و با انواع رسانه ها در موقعیت های مختلف به درستی برخورد کنیم و در نهایت از مخاطب منفعل به مخاطب فعال برسیم تا بتوانیم در این نبرد رسانه ای پیروز باشیم.

**نامه ویژه یک ویروس رسانه ای-1**

ویروس کرونا نزدیک به سه ماه است که مهمان ماست. بسیاری از فعالیت ها، روابط اجتماعی، عادات روزانه و حتی آداب و رسوم قدیمی ما را تغییر داد و زندگی را برای بسیاری از ما سخت کرد. اما یک ویروس خطرناک تر از این ویروس وجود دارد که ما به آن توجه نمی کنیم و آن ویروس رسانه ای کرونا است.

ویروسی که خطر مبارزه با آن حتی دشوارتر از کرونا معروف است. زیرا هدف آن بدن ما نیست، بلکه افکار و عقاید ماست و ضدعفونی کردن آن بسیار دشوارتر است و سلامت روان ما یکی از اساسی ترین مسائل مورد نیاز برای مقابله با ویروس کرونا است.

در این ویژه نامه سعی شده است با استفاده از نمونه هایی از رسانه های داخلی و خارجی به بررسی تکنیک های رسانه ای برای اقناع افکار عمومی در شرایط کنونی بپردازیم و در نهایت با توجه به سواد رسانه ای بتوانیم در مواجهه با این موضوع سالم فکر کنیم. ویروس رسانه ای، بسیار کشنده تر از خود کرونا. مواظب خودمون باشیم…

چرا رسانه ها سعی در به تصویر کشیدن دارند؟ / قرار نیست کل ماجرا را بدانید!

این شاید بهترین تفسیر از تکنیک های رسانه ای در دنیای کرونا امروز باشد. به دو تصویر زیر توجه کنید:

هر رسانه ای سعی می کند حقیقت را با توجه به عقاید و علایق خود تغییر دهد و حقیقت بریده و تحریف شده را به عنوان واقعیت و کنایه هر آنچه شما باید بدانید به مردم ارائه می کند. تصویر اول تیتر یک خبرگزاری داخلی و تصویر دیگر تیتر یک خبرگزاری خارجی است. این دو رسانه همین خبر را می گویند. اما همانطور که می بینید نحوه برخورد و بیان این دو رسانه حتی با یک خبر متفاوت است.

رسانه‌ها با بیان بخشی از حقیقت سعی می‌کنند با بیان بخشی از حقیقت، بخشی دیگر را در وضعیت بدتری نشان دهند، آن هم در راستای منافع و مطابق با ایده‌ها و سیاست‌های صاحبان خود و سرمایه‌شان. به تصاویر زیر توجه کنید:

یکی از تکنیک های اصلی رسانه بازی با کلمات و همچنین انتخاب عکس های هوشمندانه است که شاید در نگاه اول مخاطب متوجه آن نشود. اما این تکنیک ها کار آنها را در اذهان عمومی منفعل می کند.

برای بار دوم به عکس ها دقت کنید. نحوه انتخاب عکس و بار منفی کلماتی که برای اخبار ایران استفاده می شود، ترس را در دل شما ایجاد می کند و احساس می کنید که شرایط بسیار بحرانی تر از این حرف هاست. فیلم همچنین نشان می دهد مغازه ها بسته شده اند، مشاغل آسیب دیده اند، وضعیت بیماران وخیم است و مردم و کادر پزشکی بی پناه روی زمین نشسته اند. اکنون با تصاویر پوشش رسانه ای کرونا در غرب مقایسه کنید:

همه چیز تحت کنترل است! استفاده از عکس نمادهای ملی موجب غرور ملی یا کادر پزشکی که با ویلچر خالی و در عین حال آرام و با کنترل کامل کار می کنند و یا عکس زنی با کلاه ایمنی برخی بدون ماسک جوراب ساق بلند – بالا و نمای پشت پس زمینه یک برج گرفته شده است و این تصور را ایجاد می کند که وضعیت عادی است و زندگی مسیر طبیعی خود را طی می کند. اگرچه برج در عکس برای عموم قابل مشاهده نیست، اما حس قدرت و اقتدار و به دور از ترس را منتقل می کند.

همه می دانیم که شرایط کرونا در هر کشوری یکسان است و در عین حال کشور ما ایران یکی از کشورهای برتر در زمینه مبارزه با کرونا از نظر دارویی و فرآوری است، اما همانطور که در مقدمه گفته شد، امروز جهان، اگر قوی ترین و بهترین ابزار و اسلحه است اگر عملکرد را دارید اما رسانه قدرتمند ندارید، می توان ادعا کرد که چیزی ندارید.

شاید شما نتوانید حقیقت را تغییر دهید، اما می توانید واقعیت را با تکنیک های رسانه ای تغییر دهید. نحوه گفتن اخبار، معنی و وزن کلمات، نحوه تیتر سازی، نحوه انتخاب تصویر و … بخشی از این تکنیک ها هستند. اما یک مخاطب فعال باید در نظر داشته باشد که هیچ رسانه ای حاضر نیست از خطوط قرمز عبور کند و منافع خود را زیر پا بگذارد تا کل ماجرا را برای مخاطبانش تعریف کند.

هر رسانه روایت متفاوتی از حقیقت دارد، روایتی که مظهر تعصبات سیاسی و چارچوب های فکری آن است. جنگ در دنیای امروز یک نبرد داستانی است. مراقب باشیم در نبرد شبکه های رسانه ای حقیقت را فدای روایت نکنیم.

انتهای پیام/63086/c30/

به گزارش خبرنگار رادیو و تلویزیون خبرگزاری فارس، معصومه نصیری، پژوهشگر و مدرس سواد رسانه ای و دبیرکل توسعه سواد رسانه ای یونسکو در ایران در برنامه سلام از تهران با توجه به نقش احساسات در تشویش اذهان عمومی گفت: کشتار یکی از عوامل جدی ایجاد ناآرامی و تحرک است که باعث ایجاد هیجانات عاطفی می شود و عموم را تحت تأثیر قرار می دهد. در وقایع اخیر سه نوع قتل اتفاق افتاده است. در مثال اول شخصی مانند خدانور زنده و زنده است اما مرده معرفی شده است.

نصیری ادامه داد: در نوع دوم افرادی که خارج از اغتشاشات جان خود را از دست داده اند به عنوان قربانیان این جریان معرفی می شوند و در دسته قربانیان قرار می گیرند. در نوع سوم افرادی که به هر نحوی در جریان اغتشاشات جان خود را از دست می دهند در این دسته قرار می گیرند.

* رسانه های متخاصم برای رسیدن به هدف دست به هر کاری می زنند

وی افزود: واقعیت این است که همه این افراد با استفاده از رفتارهای جنایتکارانه در رسانه های خصمانه بر اذهان عمومی تأثیر می گذارند. اخبار منتشر شده توسط این رسانه ها به شدت دستکاری شده و با هدفی خاص سعی در تغییر ذهنیت مردم دارند. رسانه های خارجی برای رسیدن به هدف اعلام شده خود دست به هر کاری می زنند و تمام اطلاعات را اصلاح می کنند تا به نتیجه برسند.

* درباره اخبار منتشر شده باید سوالات زیادی بپرسیم

وی بیان کرد: اگر می خواهیم فرهنگ رسانه ای داشته باشیم، ابتدا باید در مورد اخباری که منتشر می شود سوالات زیادی از خود بپرسیم. ساده ترین سوال این است که آیا این خبر با عقل سلیم سازگار است یا خیر؟ به عنوان مثال، شب گذشته بی بی سی مدعی شد که نیروهای پلیس به یک مادر و کودک حمله کرده اند، اما در فیلم منتشر شده چیزی جز آسمان شب دیده نمی شود و تنها صدای فریاد یک زن به گوش می رسد.

دبیرکل یونسکو در امور سواد رسانه ای در ایران گفت: این فیلم ها هیچ نشانه ای از راستی آزمایی ندارند و ممکن است به سادگی جعلی و ساختگی باشند. این ویدیو می تواند برای مادران موثر باشد زیرا از نظر احساسی برنامه ریزی شده و ساختار یافته است. مردم باید خیلی به این نکات توجه داشته باشند و به آن فکر کنند.

* به عنوان مردم باید فاصله خود را با رسانه ها حفظ کنیم

نصیری گفت: یکی دیگر از موضوعاتی که بسیار مطرح شده، آیلار حقی است که با کلیدواژه های زیادی استفاده شده است. بینندگان باید بدانند که چنین مطالبی بار احساسی زیادی دارد و به همین دلیل است که با کلمات کلیدی مانند دختر جوان یا پسر دانش آموز برای احساساتی کردن مردم درج می شود. ما به عنوان مردم موظفیم از رسانه ها فاصله بگیریم و هر آنچه را که منتشر می کنند قبول نکنیم.

انتهای پیام/